Door: Rolf Vonk

Een typisch verschijnsel in het historische landschap van de Meierij zijn bolle akkers. Bij een bolle akker ligt het bouwland in het midden van de akker hoger dan aan de randen. Die bolle vorm ontstond doordat de boeren eeuwenlang de mest in hun potstallen vermengden met plaggen en vervolgens op de akkers strooiden. Deze vorm van bemesting vond al plaats in de middeleeuwen en veel bolle akkers horen bij de oudste cultuurlandschappen in de Meierij. In Veghel herinneren veldnamen als Akert en Eerde, wat ‘akker-’ of ‘bouwland’ betekent, aan deze bolle akkers. Rondom Eerde zijn nog altijd bolle akkers te vinden die ooit bij oude boerderijen als de hoeve Heertveld en Grootdonk hoorden. De bewoners van een huis naast de hoeve Grootdonk noemden zich naar het Eerdse akkerlandschap. We kennen ze als de Veghelse familie Van Eerd, met haar schrijfvarianten Van Eert en Van Eerdt. Ze stammen allemaal af van Dirck Jansse Willems van der Hagen die ook bekend staat als Dierck Jan Willemss aen d’Eerde.

Rijke krukboerderij  

Eerde lag in z’n geheel binnen de Veghelse gemeintsgrenzen, maar de meeste Eerdenaren waren in de 16eeeuw parochiaan van Sint-Oedenrode. Omdat de dorpslasten in Veghel lager waren dan in Sint-Oedenrode kocht een groot aantal Eerdenaren een stuk Veghelse grond, verplaatste hun woonhuis en werd zo parochiaan van Veghel. De familie Van Eerd behoort tot de eerste Eerdse gezinnen die hun woonhuis in 1583 van Rooise naar Veghelse grond verplaatsten. De familie ontwikkelde een sterke band met Veghel. Veel leden vervulden in de loop der eeuwen functies in het dorpsbestuur. Onder hen wethouder Frans van Eert, die in 1887 de opvallend rijke krukboerderij in de Hoogstraat liet bouwen waar later zijn kleindochters Dina en Miet woonden. Miet of ‘Maria’ van Eert, huwde met de Schijndelse kunstschilder Jan Heesters en uit hun nalatenschap is het museum Jan Heestershuis ontstaan. Frans’ kleinzoon Johan van Eerd werd dé fotograaf van Veghel en omgeving en legde bijzondere gebeurtenissen zoals de luchtlandingen van Market Garden vast. Godefridus van Eerd De bekendste Veghelse telgen zijn echter de Van Eerd’s van Jumbo Supermarkten, nakomelingen van molenaar Godefridus van Eerd uit Zijtaart wiens dochter Petronella van Eerd ook nog eens de moeder was van Brabants beroemdste fotograaf, Martien Coppens. De familie Van Eerd wordt dus al generaties gekenmerkt door ondernemerschap, kunst en cultuur. Aan hun grote culturele nalatenschap voor Veghel en omgeving is met het herstel van de arcaturen van de Sint-Lambertuskerk onlangs opnieuw een unieke bijdrage toegevoegd.