05
Maria met twaalf voorvaderen van Jezus |
|
 |
Roosvenster.
Maria met twaalf voorvaderen van Jezus Vanaf de
Middeleeuwen is er in de Kerk een rijke traditie ontstaan om de
afstamming van Jezus uit het Huis van koning David te
verbeelden. Hiervan is de zogenaamde ‘Boom van Jesse’, ook wel
‘Maria van de boom van Jesse’ een bekend voorbeeld, naar een
tekst uit Jesaja 11:1-2: ‘Een twijg ontspruit aan de stronk van
Isaï [= Jesse], een telg ontbloeit aan zijn wortel. De geest van
Jahwe rust op hem, een geest van wijsheid en inzicht, een geest
van beleid en sterkte, een geest van kennis en ontzag voor
Jahwe.’
Behalve van de ‘Boom van Jesse’ werden
ook veelvuldig afbeeldingen gemaakt van de voorvaderen van Jezus
teruggaande tot David of nog verder terug tot de aartsvader
Abraham, al of niet vergezeld van oudtestamentische profeten.
Een voorbeeld is het roosvenster aan de noordzijde van de kathedraal van Chartres. Voor deze afstamming baseerde men zich
meestal op de afstammingslijst van Jezus in het evangelie van
Matteüs. Een enkele keer op de lijst in het evangelie van Lucas. Zie: Bijbel, Matteüs 1:1-17.
# Centraal, in de zes-pas, staat de H.
Maagd Maria met het kind Jezus afgebeeld. Maria, met nimbus,
draagt een blauwe mantel met sluier en een lila bovenkleed. Zij
houdt Jezus, met kruisnimbus, in haar armen. Jezus is in het wit
gekleed en hij heeft een rood boek met een kruis in zijn
linkerhand (het evangelieboek). Met zijn rechterhand maakt hij
een zegenend gebaar. Beide staan weergegeven tegen een rode
stralenkrans als achtergrond. In de zes bladen van de centrale rozet
staan, ter versiering, zes sterren tegen een blauwe achtergrond. De twaalf raamsegmenten eromheen
bevatten voor een deel versiering met een floraal motief
(lelie). In de ronde ramen aan de uiteinden van deze segmenten
staan twaalf voorvaderen van Jezus met hun naam op een banderol
rondom hun hoofd.
De voorvaderen, zoals ze in het venster
staan.
|
 |
H. Maagd
Maria met het kind Jezus
|
 |
Joseph filium Jacob Jozef
de zoon van Jacob |
|
Nathan Propheta
De
profeet Nathan |
Jacob
Patriarcha
De aartsvader Jacob
|
|
|
Josias
Rex
Koning Josia |
Manasses Rex
Koning Manasse |
|
|
Ezechias Rex
Koning
Hizkia |
Joathan Rex
Koning Jothan |
|
|
Ozias
Rex
Koning Uzzia |
Josaphat Rex
Koning Josafat |
|
|
Asa Rex
Koning
Asa |
Salomon Rex
Koning Salomo |
|
|
a%20klein.jpg) |
David
Rex et Pro[phet]a
David, koning en
profeet |
|
Opmerking.
-
De betekenis van het kleine (merk-)teken op de rechterschouder
van Maria is niet bekend.
- Jozef, de zoon van de aartsvader
Jacob, wordt bij Matteüs niet apart vermeld. Hij is daar
opgenomen in de zin: Jakob [was de vader] van Juda en zijn
broers (Matt. 1:2). Jozef werd later onderkoning in Egypte. Hij
wordt o.a. door de H. Ambrosius beschouwd als een voorafbeelding
van Jezus Christus, vanwege het lijden dat hij heeft doorstaan.
Hij werd door zijn broers in een put geworpen en daarna voor 20
zilverlingen verkocht. (Gen. 37:18-28). Zie ook: Matt. 26:14-16.
- De profeet Nathan wordt in de lijst
van Matteüs niet genoemd. Het is aannemelijk, dat de profeet
Nathan hier in het roosvenster is toegevoegd op basis van de
Bijbeltekst 2Sam. 7:4.11b-17 en 1Kron. 17:4a.11-15. Daar staat
dat Nathan namens God aan koning David moet zeggen, dat het
koningshuis van David voor eeuwig zal bestaan en dat zijn troon
nooit zal wankelen.
- Nadat na Saul achtereenvolgens David
en Salomo koning zijn geweest wordt hun koninkrijk gesplitst in
het zogenaamde Noordrijk Israël, met Samaria als hoofdstad, en
het Zuidrijk Juda, met Jeruzalem als hoofdstad. De zeven andere,
hier afgebeelde koningen waren koning van het Zuidrijk Juda. In
de Bijbelboeken 1 en 2 Koningen worden deze koningen ‘goed’
genoemd [hij deed dat
recht was in de ogen des Heeren…], met uitzondering van
Manasse. Hij deed slecht in de ogen van de Heer (2Kon. 21:2).
Maar volgens 2Kron. 33:12-13 bekeerde Manasse zich. Zie ook: het
apocriefe of deutero-canonieke Bijbelboek: Gebed van Manasse,
een boetepsalm.
De cirkelsegmenten tegen de buitenrand
bevatten versiering: twaalf engelenkopjes, ieder met zes
overwegend rode vleugels, serafijnen, tegen een blauwe
achtergrond.
Let op. De stand van roosvenster 05,
met Maria, verschilt met die van het roosvenster aan de
overzijde, venster12, met Jezus Christus. Boven en onder Maria
staan in rechte lijn raamsegmenten met afbeeldingen. Boven en
onder Christus staan vensterbalken. De roosvensters staan t.o.v.
elkaar 15° gedraaid.Ook de stand van de zes-pas in
het midden in venster 05 verschilt met die van venster 12.
|
|
© Foto’s
Henk van der Voort - Tekst Wim van Stiphout |
|
|
|
|