Kaarten en dobbelen
Martien van
Asseldonk
28 november 2014
Deze gegevens mogen gebruikt worden
onder verwijzing naar: Martien van Asseldonk, www.oudzijtaart.nl
In de Veghelse
herbergen werd in de zeventiende eeuw behalve gedronken, gepraat en
gezongen ook gekaart en gedobbeld, getuige een ordonnantie van het
dorpsbestuur van 18-12-1677. Ook werd er in of bij de herberg gekolfd,
gekegeld, getrommeld en men deed er 'koek haken'. De betreffende
ordonnantie:
Alsoo bevonden wort dat veele ongeregeltheden geschieden ende gepleegt
worden op den sabbath des heeren, ende dat die niet naar behooren wort
geviert ende onderhouden, dat oock op dien dag als alle anderen in de
weeck des avonts laatt ende tot der middernagt in veele herbergen worden
drinck gelagen gehouden ende met de kaart, teelingh ende dobbelsteenen
als andersints gespeelt, waaruijt veeltijts kijverijen, wrecken ende
sweeren twespalt ende andere onlusten ontstaen, ende ten alderhoogsten
noodig geacht wort dat daer tegens worde voorsien, soo wort van wegen de
heeren schepenen wel expresselijck bij desen geinterdiceert ende
verboden :
-
dat van nu voortaan geen herbergiers, waerden, tappers, brouwers,
brandewijn verkoopers ofte eenige anderen sullen verogen des sonnendags
onder ofte geduurende de predicatie voor de missah eenigen gelaegen te
fetteren, wijn, bier, brandewijn ofte andere drancken te tappen, onder
wat pretext het oock soude mogen wesen, op een peenen van ses carolus
guldens telckens te verbueren bij die geenen die ’t selve sullen komen
te doen,
-
ende sullen alle diegeenen die des sondaghs onder de predicatien worden
gevonden aen herbergen ofte plaatsen daer men wyn, bier ofte brandewyn
tapt, ende aldaar wijn, bier ofte brandewijn drincken, vebeuren ider
drie carolus guldens, sonder dat sij luijden voor excusen ofte uijtvlugt
sullen mogen bijbrengen, dat sij luijden van den weert ofte weerdinnen
ofte imant anders syn ofte worden beschoncken, waer mede oock de waerden
ofte wardinnen haer niet en sullen vermogen te behelpen ofte
ontschuldigen, wel verstaende de reijssende ofte passerende persoonen
van buijtten dese plaatse inkoomende, hier onder niet en worden
begrepen.
-
Verders wordt verbooden dat voortaan des sondags geduerende de
predicatie als boven niemant hen en sal vervorderen te kaarthen ofte den
bal te slaen, te kegelen ofte koeck te haecken, te trommelen ofte eenig
ander geraes te maecken op peine dat een ider die daar tegens komt te
doen.
-
Eijndelijck wort wel expresselijck geinterdiceertd ende verboden dat
geene waerden, herbergiers, tappers, ofte anderen persoonen en sullen
vermogen, hetsij des sondags, ofte in de weeck, des avonts naar negen
uueren te houden ofte setten eenige drinck gelagen, wijn, bier ofte
brandewijn te tappen, oock niet toe te laeten dat naer die tijt gespeelt
ofte gethuijst wordt met kaarten, telingen oft dobbelsteenen ofte eenige
andere speel.
Ook in de twintigste eeuw werd er nog veelvuldig gekaart. Met de opkomst
van de TV en later internet is dat minder geworden . Als illustratie:
Willem van Stiphout:
-
In de zomer van 1928 kreeg tante Marie verkering met Adrianus
Rooijakkers uit Beek en Donk. Hij bracht zijn vriend, Sjef Huijbers, mee
naar ons om te kaarten. Wij, als kinderen, genoten van deze
kaartspelers, vooral van Sjef, die riep om het hardste, ook sloeg hij
het meeste op tafel. Wij kenden niets van het spel, maar deelden in de
opwinding. Vader leefde altijd naar die avonden toe. Wij konden dan
onmogelijk slapen. We moesten wel naar bed, maar we keken naar beneden
door het gaatje in de zolder waar het touw van de petroleumlamp door
ging, recht boven de tafel. We konden alle vuisten en kaarten zien.
Foto van 9 juni
1971: kaarters in de keuken van Piet van Asseldonk, Zijtaart.
