De kwartierstaux

Martien van Asseldonk

28 december 2014

Deze gegevens mogen gebruikt worden onder verwijzing naar: Martien van Asseldonk, www.oudzijtaart.nl

 

 

Caspar van Breugel wees in 1793 op het bestaan van een verdeling van lasten over de vier kwartieren, de ‘kwartierstaux’ of ‘Langstraatschen taux’ genaamd, volgens de formule: Peelland 36 %, Oisterwijk 28 %, Kempenland 24 % en Maasland 12 %. Van Breugel wijst erop dat deze verdeling in 1589 ontstond bij de verdeling over de plaatsen op het platteland van jaarlijkse lasten te betalen aan 83 schuldeisers. Het ging om een totaal bedrag van 2.516 guldens en 5 stuivers, dat door de stad 's-Hertogenbosch en de Meierij in 1528, 1542, 1543 en later van diverse particulieren was geleend. In 1589 werden de plaatsen in de Meierij verantwoordelijk gesteld voor de afbetaling van een deel van de schulden aan per plaats met name genoemde schuldeisers. Men ging tot de verdeling over om kosten te besparen voor ‘gaigien des (..) rentmeesters’ en de ‘groote swaere oncosten van den deurwerder (ende) cantoirboden’. Op 24 januari 1594 werd de repartitie, enigszins aangepast, formeel goedgekeurd door de vertegenwoordigers van de vier kwartieren. Op 8 december 1598 volgde de officiële bekrachtiging door de hertogin. Veghel diende volgens de eerste omslag jaarlijks een bedrag van 43-10-0 te betalen.

 

In de dorpsrekeningen wordt deze belasting genoemd. Enkele voorbeelden:

 

-       1604-1605: den 10 april heeft Eijmbert Diercx betaelt aen Marten Fabrij eenen Lanckstraetsen tacx blyckende bij quitantie die somma van 74-19-8, voer die quitantie 0-2-0

 

-       1613-1614: den 14en february 1614 noch betaelt aen den voirscreven rentmeester Becx 22-15-12 voir ‘t contingent in eenen halven Laencstraetsen taux tot vervallinge van des quartiers lasten volgens sijnen quitantie, coompt mette collectatie 23-18-0

 

-       1614-1615: alnoch aen Lambert Becx betaelt van ‘t contingent van Vechel in eenen halve Langenstraetsen taxe by den quartieren geaccordeert 21 augusti 1614, blyckende by quitantie van den 29en mey 1615, 22-15-13, coompt mette collectatie 23-18-9

 

-       1724-1725: quartierstaux 174-5-10

 

Brief van de municipaliteyt van Helmond van 7-3-1796 aan de municipaliteyt Veghel. Volgens de resolutie van de representanten van Bataafs Braband wordt er op 21-3-1796 een vergadering belegt in Helmond om als voorheen de als voorheen de ordinaire quartier taux over de onderscheyden gemeentens om ter slaan. Uit de vergadering zullen twee leden benoemd worden om deze omslag te maken. Ook zal de vergoeding voor vacatien geregeld worden en een overzicht gemaakt worden van kosten voor het versturen van publicaties en berichten.

 

Op 22-8-1797 ontvagen een omschrijfbrief van de griffier van het kwartier, waarbij gelast wordt de quote van deesen dorpe in de kwartierslasten 72-10-14 op 20 of 21-9-1797 aan rentmeester J. B. Van Heuven te Mierlo te betalen.