KEUREN EN BREUKEN VAN VEGHEL

Inleiding en datering:

Van de keuren en breuken van Veghel is slechts een slecht leesbaar exemplaar overgeleverd (OAA, II-B-15, nieuw inv. nr. 810). Er is een transcriptie van gemaakt uitgegeven in Varia Peellandiae Historiae, uitgegeven onder redactie van E.J.Th.A.M. van Emstede, streekarchivaris van Peelland, waarvan dankbaar gebruik werd gemaakt. Dit afschrift van Van Emstede werd op een aantal plaatsen verbeterd.

Van Emstede dateert de Keuren en Breuken op 1659. Hij transcribeert de aanhef als volgt: “Ceuren ende bruecken die gelden in ter gemeijnte ende in den dorps Vechel in den jare ons heren XVIc ende LIX, geordonneert ende gemaect by Goorden van Erp, Peter Henricx van Tillair, ende Matthys Jacob Janssen die Deckere, geswooren nu ter tyt des dorps van Vechel (..).

De tekst is op de plaats van het jaartal erg gehavend. “XVI” is onleesbaar en “LIX” is wel duidelijk leesbaar.

We kunnen ons voor de datering ook laten leiden door de genoemde namen van de gezworenen. In 7 april 1567 wordt Matthys Jacob Janssen die Deckere genoemd in een akte in het rechterlijk archief van Veghel (R26, fol. 548). Godefridus van Erp werd op 18 februari 1548 als schepen in Veghel aangesteld (R25, fol. 310) en wordt in mei 1551 genoemd als armmeester in Veghel (R25, fol. 590).

Aan het einde van de keuren en breuken, artikel nr. 119, worden acht namen genoemd van lieden te Eerde die rechten in de Veghelse gemeint gekocht hadden. Van Emstede heeft die namen niet overgenomen. Sommige namen zijn slechts gedeeltelijk overgeleverd. We konden deze namen aanvullen, omdat in het rechterlijk archief van Veghel (R26, fol. 664-667) op 17 augustus 1558 dezelfde namen genoemd worden van Eerdenaren die gebruiksrechten in de Veghelse gemeint kochten.

De conclusie is dat de keuren en breuken niet uit 1659 dateren, maar uit 1559. Ze zijn dus een eeuw ouder als Van Emstede schrijft. In het Archief van de Leen- en Tolkamer bevindt zich onder inv. nr. 158.A een zogenaamd “Privilegeboek van de Meierij”. Op fol. 61 wordt in een aantekening van 5 april 1629 verwezen naar het Veghelse jaarkeurboek van 1559. Deze aantekening verwijst dus naar hetzelfde document.

Aan het einde van de transcriptie van Van Emstede staat de tekst: “Dit is de caerte van Vechel vande keuren ende bruecken opter gemeynte ende in dat velt. 1627.” Deze tekst werd door ons niet aangetroffen op het origineel. Mogelijk betrof het een omslag uit latere tijd. Van Emstede kan zich dan door dat jaartal 1627 laten leiden bij het een eeuw te laat dateren van de keuren en breuken.

Hierna volgt de verbeterde transcriptie.

Transcriptie:

Ceuren ende bruecken die gelden in ter gemeijnte ende in den dorps Vechel in den jare ons heren XVc ende LIX (1559), geordonneert ende gemaect by Goorden van Erp, Peter Henricx van Tillair, ende Matthys Jacob Janssen die Deckere, geswooren nu ter tyt des dorps van Vechel, by rade van dat meestendeel van den schepenen.

Met voirwaerden dat schepenen ende geswoorenen enige ordonnantie nyet meer in bruecken oft misdoen en sullen dan een gemeyn nagebuer indien breuckachtich bevonden sullen worden.

1.

Inden iersten dat een jegelycke ingeseten parchelen heesters sal mogen poten buyten syn erve twee roeijen, ende die sal een jegelycke die se geset heeft mogen gebruycken ende affhouwen, maer daeraff egeen eyckelen slaen oft raepen, op een Philippus gulden.

2.

Ende nyemant en sal heysteren oft ander hout mogen poten buytten die twee roeyen, ende oft ymant dede, soo muegen die gebuir alsulcken hout affhouwen tot der gebuir oirbare ende profyt, ende geenderlei hout te begraeven ende te beputten.

3.

Item dat nyemant egeen driften van gansen langer op onser gemeynte sal mogen houwen dan eenen nacht, op enen Philippus gulden.

4.

Item die ploeg landts sal mogen houden enendartich schapen, die halff ploech twintich schapen ende daer beneden van elcke lopensaet landts een schaep. Ende indyen imant bevonden sal wordden van den gesworen oft schuttere meer schapen te hebben, dan hy ten iersten dage van elcken schape geven sal den brueck van een Bosch ponde, opten derden dach van elcken schape drij Bosch ponden, ende daernaer sullen die schapen alheel gebrueckt syn.

5.

Item dat nyemant en sal sitten op ongeweerde hoffsteden ende der gemeynte gebruijcken, op vyftehalve Carolus gulden, ende dyen brueck sal men suecken opten pechtere ofte verpechtere.

6.

Item dat nijemant gemeijnte aengraven ofte betimmeren en zal die hy nyet gecocht ofte betaelt en heeft, ende daer se aengegraeven ofte betimmeert is, dat men dat intrecken sal ende den timmer affbrecken, op vyfenhalven Carolus gulden.

7.

Item dat nyemant egeen erde inwaert schieten en sal, daer die straet nyet viertich voeten wyt en is, op enen Philippus gulden.

8.

Item dat nyemant geen vlaggen, aerde off rossen op onser gemeynte steecken oft graven en sal, vytgenomen oovenrossen ende huysvlaggen, op enen Carolus gulden, die men nochthans int verboden broeck nyet en sal mogen steecken opten brueck.

9.

Item dat nyemant egeen torff, aerde, leem noch rossen off vlaggen vueren en sal vuyt onser parochien van Vechel, op vyftehalven Carolus gulden.

10.

Item dat nyemant die egeen parochiaen van Vechel en is en sal mogen steecken oft graeven eenighe rossen, leem, aerde ofte huysvlaggen tot wat plaetse dattet waer op onser gemeynte, op vyftehalven Carolus gulden.

11.

Item dat nyemant vremdt goet huysen off hoven en sall des geens die met ons nyet en gelt in onser beden, op anderhalven Carolus gulden.

12.

Item die vercken te ringen vast tusschen die nuesgaten met twee ringen.

13.

Item noch off men die verckens bevonde op die messie ongeringt, soo sal men die vercken evenwael mogen beceuren die nyet stedich in die koije en liggen op twee stuver elck vercken, soo duck ende mennichwerff te verbeuren als sy daeraff beceurt wordden.

14.

Item dat nyemant tot zynnen huyse egeen beesten van buytten setten, huysen oft hoven en sal dat syn proper goet nyet en is, op anderhalven Carolus gulden.

15.

Item dat nyemant egeen kannen tappen en sal, ten sy en syn gepegelt ende groot een Boschquaert ende geven die volle maet. Die cannen die haer behoorlicke mate nijet en hebben ontstucken te slaen, ende dat men dat bier op ende aff setten sal naer synen keur, ende naer der merct van den coorn, maer egeen bier hoger tappen oft vercopen dan drie vier cannen.

16.

Vuytgenomen bremmerbier ende andere vrembde bieren opten brueck van een Bosch pont, ende wie dat bier hooger drinct dan daert op geset wordt ende dick betaelt sal breucken oick twee stuver.

17.

Item en sallen oick egeen herbergiers tappen op sondagen oft Heijlichdagen onder de Hoochmisse, vuytgenomen den vremdden man passantsgewys, op een Bosch pont.

18.

Item dat een jgelick soo vreden sal datter nijemant egeenen schade bij lijdt op enen Carolus gulden.

19.

Item dat nyemant egeen ruijttersse peerden op onser gemeynte staen en sal oft in dat velt dat syn proper erff nyet en is, op vyftien Carolus gulden.

20.

Item die scapen te schutten int verboden broeck op een Bosch pont.

21.

Item dat nyemant ganse hutten setten oft maecken en sal op onser gemeynte off ons broeck ontversteecken, op vyftehalven Carolus gulden.

22.

Item off jmant hebbende een gewerder hoffstadt aen ofte twee ofte meer personen, dat alleen een persoon in dyen huyse, ende nyet meer den gemeynte en sal gebruycken, op enen Carolus gulden. Ende den bruecke sal men mogen suecken op denghenen die alsulcke hoffstadt verhuert heeft soo duck dat gebeurt.

23.

Idem dat nyemant op ander luyden ackeren off in het velt oogsten en sal dat coorn en sal heel den ackeren ewech ende ingevuert zyn, op een Bosch pont te betaelen aen den ghenen die oigst off van zynen brootmeester, ende sal men hem den oigst affnemen mogen van den ghenen die beceurt, ende hier sal alleman aff mogen beceuren.

24.

Item dat een jgelick schutten mach op syn selffs erff ende dat den here leveren, ‘s nachts op vier braspenningen ende des daechs op twee braspenningen; den brenger daeraff d’ een hellicht, ende den heere d’ ander hellicht, soo verre syn erff loffvardlick geweest is ende hy die schut den vrede schuldich is te houden.

25.

Item dat nyemant kuetelen en sal mogen rapen op onser gemeynte op een Boschpont ende daer sal alleman aff mogen beceuren.

26.

Item die gansen te cortten ende opt broeck te houden ende vuytten Aa, vuytten beemden ende van der luyden erff, op een halff Bosch pont en wie se dryvende oft dragende is totter Aa waert sal daeraff bruecken een halff Bosch pont ende daer sal alleman aff mogen beceuren.

27.

Item dat nyemant van buytten parochien dryven en sal in de bunders off op ander luyden erff dan op syn selffs erve op een Bosch pont.

28.

Item dat nyemant egeen verlopen beesten off peerden ophouwen en sal op die gemeynte, hy en breng se aen die geswooren off een van hen sullen dat doen binnen den derden dach op eenen Carolus gulden.

29.

Item dat die twee geswooren oft een van hun sullen mogen schutten gelyck die schuttere.

30.

Item dat nyemant dat geen parochiaen van Vechel en is vissen en sal in onser Aa off in ander luyden graven oft geweren heffen met enigerhande instrumente oft getouwe, te weten met fluren, met cuijelen, met manden, met lamme oft met enige andere manieren van boven den palen van Erp deur het dorp van Vechel al totten palen van Schyndel toe op XX Bosch pont ende opt getouwe, ende alleman sal hier aff mogen beceuren.

31.

Item dat nyemant en sal mogen weyen in die gemeyn Aabeempden dan die beempden toebehooren ende in huringe hebben, op een Bosch pont.

32.

Item desgelicx en sal nyemant mogen visschen op onser gemeynte dat egeen ingeseten parochiaen van Vechel en is op den brueck van twintich ponden.

33.

Item dat een jgelick syn pandt aen die Aa soo vegen, wyen, diepen ende graven sal naer de ordonnantie begrepen by onsen genadigen here ende der stadt van Den Bossche, dat die nabuiren van den anderen panden daer egenen schade by en lyden op den breuck in der selver ordonnantie begrepen soo verre als dat pandt egeen sonderlinge steenrootsen en heeft.

34.

Item dat nyemant egeen schutselen setten en sal in onser Aa van St. Gertruyendach tot Bamisdach daer naer op enen Carolus gulden, ende die gewien vuytter Aa naer der ordonnantie daer op geraembt.

35.

Item dat nyemant bloemen en sal dan op syns selffs erff op een Boschpont ende daer sal alleman aff mogen becueren ende op tgheen daer sy die bloemen mede haelen.

36.

Item dat nyemant egeen roggen broot vercoopen en sal ten sy dattet heeft syn Bossch gewicht ende naer der Bosche merct sonder maeltgelt op een pont, ende op ‘t broot te verbeuren ende prycken dat broot ontwee ende geven dat om Godtswill den armen.

37.

Item dat nyemant egeen gebuydelt broot off wegge vercoopen en sal ten sy dattet heeft syn Bosch gewicht ende naerder Bosch merct op een Bosch pont, ende die geswooren sullen hier alleen aff mogen beceuren ende geven de wegge die sy te licht vynden sullen om Godts wille.

38.

Item dat men geen waer vercopen off veyl houden en sal op sonnendagen off heylichdagen dan voor der missen off daernaer opten breuck voorseyt.

39.

Item dat men schutten sal int velt op een halff pont.

40.

Item dat nyemant egeen beesten staen en sal op gemeyn straten noch op syn selffs erve ter tyt toe dat den roggen vuytten velde ingevuert sal syn, noch oick aldaer hueden op een halff pont.

41.

Item alle ongehachte beesten vuytten velde op een halff pont ende dat nyemant daer tuyen en sal off weyden en sal op die straten op den brueck voorseyt.

42.

Item oft enige peerden off andere beesten hoedanich die wesen mochten by der geswooren off schuttere int velt bevonden off gesien wordden, die hen ontraecht off ontdreven worden off ontliepen, alsoo dat sy die nyet en costen geschutten, dat sy se nochtans sullen mogen bruecken metten ooghe ende sullen gehouden wesen in den brueck gelyckerwys off sy geschut waren ende sal men dan dijen brueck van stonden aen vuyt mogen panden en desgeleyken sal men doen ende schutten van alle saecken daer men de ghene die men brueckachtigh bevynt nyet geschutten en can te verhalen op deghene die men alsoo beceurt ofte aen hennen brootmeestere daer sy dagelix mede ter tafel gaen.

43.

Item dat alleman egeen ware vercoopt met gewicht, dat het selve gewicht sal moeten wesen Bosch gewicht geyckt naer behooren op den peen van twee Bosch pont, ende het gewicht nyet geyct synde, soo boven verhaelt staet te verbueren soo duckmaele hy contrarie sal worden bevonden gedaen te hebben als voorseyt.

44.

Item dat nyemant schapen dryven en sal binnen banschouwen int velt op enen Carolus gulden.

45.

Item dat nyemant door die heckens off ynden int velt dryven, varen off gaen en sal, hy en sal se toeluycken op een halff pont ende daer sal een jegelick aff mogen beceuren.

46.

Item dat men geen weerschappen verlenen en sal dan by schepenen, gesworen ende nagebueren.

47.

Item dat nyemant dat velt toewercken en sal daer gemeynen wegen gaen, hy en sal se doen en met enen hecken daer voor hangen, op enen Carolus gulden.

48.

Item dat nyemant binnen Vechel wonende vremden byen en sal aannemen op enen Carolus gulden daer die nabueren over croinden.

49.

Item dat nyemant houwen en sall off poten opten gemeynte dan tegen syns selffs erff op een halff pont.

50.

Item dat die gesworen sullen des gaen alle die renen van onser gemeynte naer d’ inhout van onser caerten.

51.

Item soo wie int velt tuelt ende daer deur ewech vaert off dryft, die sal syn jonge peerden die den perden naervolgen thuys laten op een halff pont.

52.

Item dat die gesworen vremde schapen sullen schutten op viertien stuver ende andere beesten op sueven stuver, beheltelick oft enige andere dorpen hooger schutten die beesten van Vechel, dat sy dan oick hoger mogen schutten die beesten van alsulcke dorpen.

53.

Item dat nyemant ons gemeynte bruycken en sal met enige beesten al warent oick zyn proper eygen beesten die dagelix tot synder coyen ende geweerde hoffstadt binnen Vechel gelegen daer hy woonachtich is nyet thuys en gaen off commen op anderhalven Carolus gulden te verbeuren, soo duck ende mennichswerff als dat gebeuren sal alle argelist vuytgescheyden.

54.

Item dat een jgelick sal mogen schutten int gemeyn velt off in die gemeine bunders ende beempden soo verre hy daer geerft is op twee braspenningen ende leveringe dan den here off schutter daer af, hy die schut hebben sal den enen braspenningh ende die heer oft die schutter den anderen braspenningh nyet tegenstaende al waert op syns elffs erve oick nyet.

55.

Item alle die ghene die beesten hebben gaende op onser gemeynte die poten schellen, dat sy die van der gemeynte sullen houden op een Bosch pont ende soo mennichwerff als men dat bevynt, soo sal alleman dat mogen beceuren.

56.

Item dat nyemant sal mogen vissen, vogelen gaen off slaen op andere luijden erve, off met honden lopen in ander luyders hoij op een halff Bosch pont, ende daer sal alleman aff mogen beceuren, gereserveert des heren gerechticheyt.

57.

Item dat nyemant egeen gemeyn straten affvlaggen off graven en sal op enen brueck van vyff Carolus gulden al waert oick tegen syns selffs erve.

58.

Item dat nyemant op gemeyn straten ende stegen ander luyden erven en sal mogen hoiden off euwen syn coyen, perden off andeere beesten op een Bosch pont, behoudelick die ghene die haer landt gelegen aen die gemeyn straten sullen mogen euwen sonder misdoen.

59.

Item dat die gesworen die Eerdtsche beesten sullen elck huys mogen schutten op viertien stuver soo duck ende nmennichwerff als dat gebeuren sal.

60.

Item dat nyemant ander luyden schapen en sal huysen off hoven ende ons gemeynte gebruycken dan alleen een man op enen brueck van ses Carolus gulden, stuck van twintich stuver, ende die alsulcken schapen toebehooren ende die se ophelt sullen alle beyde ten heyligen sweren datter egeen simulatie off geveinstheyt inne gelegen en is. Ende indyen men contrarie bevynt aen den enen off aen den anderen sullen sy beyde in der voorseyt brueck vervallen syn.

61.

Item dat nyemant egeen speelluyden off tuisschers onder der missen ende der sermonen ophouwen off houwen en dall op sonnedagen ende heylichdaegen op enen brueck van enen Carolus gulden.

62.

Item dat nymant torven en sal in Lemkens Hoeff op dese syde van Merfelt, off in die groese van Grootschot tegen Jaspers Suirmonts Hoeff ende op anderhalven gulden.

63.

Item dat nyemant egeenderhande hout en sal mogen houwen off poten op onser gemeynte van Vechel contrarie onser carten ende vonnisse gegeven twemael by den cancellier van Brabant ende zynen raedt, dat ene op XXen dach february der maent in jaer ons heren XVc ende twee (20-2-1502) ende dat ander vonnisse opten dach december der maent int jar ons heren XVc ende vyftich (december 1550), op vyftehalven Carolus gulden.

64.

Item dat die vorster van Vechel sal mogen arresteren alle beesten van andere parochien nar d’ inhout ende vercrijgh van onser caerten van Vechel wanneer hy daertoe versocht wordt van twee nagebueren van Vechel.

65.

Item dat nyemant by nacht off by dage op onser gemeynte van Vechel enige beesten en sal houden, hoedanich die wesen mochten, contrarie onser chaerten ende vonnissen op enen Philippus gulden, daer aff een jegelyck sal mogen beceuren off aanbrengen, waer aff die aenbrenger sal hebben dat een derdendeel, die gesworen van Vechel dat ander derden deel, ende die here dat derde derdendeel.

66.

Item dat nijemant en sal gaen over die landtweer van Vechel ofte die inslichten op enen Philippus gulden, beheltelick nochtans den here syn actie van crimineel, ende daer sal alleman aff mogen beceuren.

67.

Item dat nyemant syn tax van schapen eens ingehaelt sal hebben weer schapen inhalen sal voor St. Gilismisse ende daernaer nochtans op den tax ende brueck van de schapen.

68.

Item dat een jegelick die straten openen sal tegen syn erff daer gemeyn wegen gaen, dat men met hoywagens daer door mach varen ende houwen die taxkens van bomen op een Bosch pont, ende off hy dat nyet en doet soo mach een jegelick die affhouwen sonder misdoen.

69.

Item die vorster sal mogen schutten gelyck die schutter soo verre die gesworen dat aen hen versuecken.

70.

Item dat nyemant egeen gansen en sal mogen houden dan ses gansen met enen gent, elcke gans daerenboven op een Bosch pont, soo ducke ende mennichwerff als hy daeraff beceurt wordt, van elck huis ende sal maer een tax van gansen houwen opten peen voorszegd.

71.

Iten oft die schutter ofte gesworen enige vrembde beesten vonde op onser gemeynte, dat sy die schuldich sullen wesen te schutten ende vander gemeynte te dryven in die schutskoij op een Bosch pont.

72.

Item dat die schutter geen omvaert en sal hebben, nog oigsbroot off boterweggen ofte andere giften haelen off begeren en sal, ende sal die schutter schuldich wesen ten heyligen te sweren dat hy dat alsoo doen sal.

73.

Item dat nyemant en sal torven op die putten off in een halff roey daerna bij op een halff Bosch pont.

74.

Item die gehele ploech en sal nyet meer torven dan met drij mannen ende die halff ploech met twee mannen, ende daer beneden met enen man, op anderhalven Carolus gulden.

75.

Iten soo wie enige beesten affsterven, dat hy die van stonden aen graven sal op datter egeen plagen en commen onder anderluijden beesten op een Bosch pont.

76.

Item dat die gesworen mogen setten een vroent off schutskoij daer ‘t hen belieft ende des gelycken sal die schutter oick mogen doen.

77.

Item dat nyemant egeen dode vuylicken ofte dode beesten werpen en sal, off oick vlas roten in onser Aa op een Bosch pont, ende die se daerin geworpen heeft sal se weer vuyt trecken opten selven dach, ende opten selven brueck ende daer sal alleman aff mogen beceuren ende desgelycken sal men oick doen van gemein beesten drencken.

78.

Item die leem graeft op onsen gemeynte, dat hy die culen weder inslichten sal op een Bosch pont ende opt leem te verbeuren.

79.

Item die leem steecken, dat sy op twee roeijen naerbij gemeijn wegen nijet commen en sullen op een Bosch pont van alleman te beceuren.

80.

Item die visschen vangen in onser Aa off op onser gemeynte, dat hy die buyten Vechel nijet vercopen en sal op enen Philippus gulden, ende op die visschen te verbeuren, hij en sal eerst een ure voor die kercke van Veghel veyl gehouden hebben.

81.

Item dat nijemant van alle die ghene die hoij haelen in die bunders weder sij van binnen off van buytten Vechel syn, dat sij die ijnden off gaten daer sij door varen nijet opbreecken en sullen sy en maecken se wederomme toe, soo sy te voren waren, op een Bosch pont.

82.

Iten dat nijmant egeen schapen van buytten dorps al weijende drijven en sal over onse gemeijnte dan die ghene die merckelick ter mertwart dryft, op enen Philippus gulden.

83.

Item dat nijemant met zijnnen schapen en sal mogen weyen het Broexken tussen Middegael ende die Schorffer Hoeve, ende oick op die stege daer by van den Mostert totten Heysschen Wersschen pat toe, opten brueck van schapen te schutten int Broeck.

84.

Item die gesworen sullen mogen vuytpanden voor alle keuren ende bruecken van onse geboden naer inhout van onser caerten.

85.

Item dat die schepenen ende gesworen enen dach voor den torfdach voortorven mogen om des anderen daechs ledich te sijn, om ter gaen malcanderen te helpen die gemeijnte te vrijen sonder argelist.

86.

Item dat nyemant met manden off lammen visschen en sal in onser Aa op een Bosch pont ende opt getou ende visschen, ende dat men dat sal moghen verhaelen opten brootmeester van den gehenen die brueckt.

87.

Item dat nijmant egeenderhande eerdhopen opter gemeijnte maecken en sal, die hy opter gemeynte gegraven heeft ende vueren die op hen erff op enen Carolus gulden.

88.

Item die schapen sullen blieven vuyt onser landtshoef gelyck vuytten gemeijnen broeck ende binnen landtweren nyet drijven en sal noch hueden voor der luijden deuren op een halff Bosch pont, ende die schapen voortaen te blieven vuytten palen ende putten aldaer gegraeven.

89.

Item dat die schepers van de schapen onser gemeynte nyet ontwee steecken en sullen met hunne schepers schuppen op een Bosch pont, te verhaelen aen den ghenen die bruect off aen hunnen brootmeester sonder argelist.

90.

Item dat nyemant egeen vaerwegen toepoten ofte toepalen off aerthopen off hout in den weegh leggen, hy en sal daer ruijminge aff doen ende die wegen openen, op enen Carolus gulden.

91.

Iten dat nijmant op den ouden kerckhoff op die Hoge Boct gelegen met sijnnen beesten off peerden weyen off tuijeren en sal, op een Bosch pont, ende daer sal alleman aff mogen beceuren.

92.

Item soo wie schapen bestelt by andere nagebuiren van Vechel te houden, dat die ghene die se helt verbonden sal wesen eenen behoirlicken eedt te doen dat se den ghenen toebehoren wanneer sy van den gesworen daer toe versocht wordden.

93.

Item dat nijmant egeen verboden broeck offte gemeynte ofte groese innepoten, beputten off oick begraeven ende onse gemeijnte ontwee steecken en moet op enen brueck van enen Carolus gulden soo duck als imant daer aff beceurt sal wordden.

94.

Item dat alle weerdinnen ofte die bier tappen den gasten dat schryfbort in de hant langen sullen als dat dorde bier getapt is, ende hier sal alleman aff mogen beceuren op een halff pont ende opt bier datter getapt is. Ende die sulcke bier drincken daer hen ‘t schrijffbort nijet affgelangt en opt dorde bier sal oick bruecken een halff pont soo duck zy daer op bevonden wordden.

95.

Item ingevalle yijmant bevonden ende gebruijcten verscheyden hoffsteden ende weerschappen, dat deselve maer vuyt eenre bewoonstadt sijn schapen op sijn seecker getal sal mogen drijven opter gemeijnte ende nyet meer, op enen Carolus gulden soo duck ende mennichwerff dat gebeuren sal.

96.

Item dat nyemant op anderen luyden erff dat syn proper erff nyet en is egeen hout affhouwen en sal te weten garenroeijen, ryckstelen off rijnenstelen off geenderhande hout, op een Bosch pont, ende daer aff sal alleman mogen beceuren.

97.

Item dat nijmant egeen schapen aennemen en sal om ten halven te houden off jmanden te geven om ten halven te houden binnen der parochien van Vechel den ghenen die zynnen tax thuys hevet, op een Bosch pont.

98.

Item alle bruecken ende ceuren die daer vallen mochten sullen die gesworen hen costen voor aff hebben naer inhout van der carten ende privilegien.

99.

Item dat nijmant sal mogen torven opten Sittartschen Hoevel, op een Bosch pont.

100.

Item een jgelick sal mogen affhouwen alsoo veel houts van den willigen staende tegen den Kerkdyck als men daer behoeven sal, ende een jegelick sal syn pant maecken op den Kerckdyck dat men daer wel drooch gaen ende vaeren mach, elck huijs op een Bosch pont.

101.

Item dat nijmant egeen willigen hopstaecken op ten gemeynte en sal laten liggen, daer beesten aen leren die poten schellen, op een halff Bosch pont.

102.

Item dat nijmant en sal mogen weyen in de Aa beemden, het en sy dat hy daer geerft sij off daer gehuert heeft, op een Bosch pont, ende daer sall alleman aff mogen beceuren.

103.

Item dat nijmant en sal mogen steckeren, raepen oft sprockelen in die bunders off op ander plaetsen binnen Vechel oft die tuyn affbreecken op een Bosch pont.

104.

Item dat nyemant egeen bloemen plucken en sal in den rogge op anderluyden erff, op een Bosch pont opt ghene daer hy se mede haelt.

105.

Item alle die ghene die ouden torff heeft opter gemeynte die sal die ewech hebben tot vuytgaenden aprille, ende daerna sal alleman die mogen haelen.

106.

Item dat nyemant die omgangers die de nabuiren affhaelen eyer, vlasgelt ende andere waere, huysen, hoven, bier off cost vercopen en sal, op twee Carolus gulden, ende dat soo duck ende mennichwerff dat gebeuren sal, beheltelick den here syn actie van crimineel naer inhout van den mandement daer aff synde, hieraff sal alleman mogen beceuren.

107.

Item dat men die gemeynte met egeen scepers schuppen ontwee steecken off doorgraeven en sal op twee stuver.

108.

Item dat nijmant egeen leemscuyllen maecken en sal oft graeven in die groese tusschen den Berch van Aert van Ham ende Cataryn Joost Lensen op een Bosch pont ende daer sal alleman aff mogen beceuren.

109.

Item dat nyemant egeen gansen off schapen opter gemeynte houwen en sal die der aelmoessen des Heylich Geest genieten, op een Bosch pont, ende daer toe sal men alsulcke personen vuytten boeck doen van des Heyligen Geest proven.

110

Item dat egeen schapen en sullen mogen gaen op Kijfvelt, op een Bosch pont.

111.

Item dat alleman sal schutten op sijns selffs erff als verckens syn op vyff stuyvers soo wel als die gesworen.

112.

Item dat nijmant schapen dryven off hoeden sal ter dese tyt in der Aa beempt op een Bosch pont.

113.

Item dat nijmant egeen poten off ander schaerhout affhouwen en sal op twintich stuyvers, behalven die actie crimineel aen den hogen heer.

114.

Item dat alleman alingen beesten sal mogen keren van syn selffs erff met cluppelen, bogen ende bussen sonder misdoen.

115.

Item dat nijmant die syn schapen buytenluyden vercocht heeft, dat sy die schapen van onser gemeynte doen sullen op den dorden dach naer den coopdach op enen gemynten Carolus gulden, soo duck als men bevijnt te versuecken opten ghenen die se vercoopt, en sal schuldich syn ten heyligen te sweren off hy se vercocht heeft off nyet, als hy van de gesworen daer toe versocht sal worden.

116.

Onder die specificatie ende declaratie van desen tegenwoordigen voerwaerden, poincten ende acten hier naer schriftelick gelimiteert staende, hebben die ingesetenen des dorps van Vechel ingenomen seeckere personen van den Eerd op ende aen der gemeynte van Vechel om haere beesten te weten peerden, (coijen) en andere hoornbeesten te mogen laten gaen ende gebruycken alhier der gemeynte van Vechel met die ingesetene, nagebueren en parochianen van Vechel voorseyt, die met haeren gemerklicken teeckens gemaeckt (gebornt) ende geteeckent wordden ende egeen ander levendich goet datter gemeijnte van Vechel schadelick mochte wesen sal vreyheyt hebben om die voorseyt gemeynte te gebruycken.

117.

Behoudelick ofte die schapen van de verdingden personen by den gesworen ofte schutteren in toecomende tyden bevonden worden after Eerd opt Sant totter Coeverincxe molen toe, dat sy die aldaer nyet schutten en sullen, maer alle anderen nyet verdingt hebbende, ende sullen die merrie voelens by der moeder blyven opt anderde jaer tot Bamisdach toe.

118.

Ist oick voorwaert dat de ghene die doen teickenen dry ofte vier coeyen, dat sy voor die derde ofte vierde coe mogen houwen opter gemeynte sobere ledige beesten dat egeen coeyen en syn die calver gelost hebben. Insgelycx die vyff coeijen doen ter weyden voor die twee coeyen vier leech beesten mogen houwen opter gemeynte en al sonder argelist.

119.

Hier volgen die personen van Eerde die hen beesten hebben verdingt ende doen teickenen

(Delis Jan Danels)                              twee peerden ende drij coeijen
Dirck Henrick Ho(ubraken)                II p. VI coeij

Dirck Jan van der (Hagen)                 II p. VI coeij

Daniel Willem Ma(essen)                   (II p. IV coeij)

Gerit Gerit Sanders                            (II p. IV coeij)

Lonis Gysbert Lonis                           (II p. III coeij)

Rut Jan Rutten                                   (II p. V coeij)

Jan Lamberts van der (Heijden)        (II p. V coeij)