HKK Vehchele

Ambachten en nijverheid in Veghel tussen 1500 en 1848

Martien van Asseldonk

2 november 2014

Deze gegevens mogen gebruikt worden onder verwijzing naar: Martien van Asseldonk, www.oudzijtaart.nl

Beroepen in Veghel vermeldt in het 'register der manspersoonen, ingesetenen van Veghel, booven de 18 jaaren oud', op 26 maart 1797:

Beroepen	Aantal
Functionarissen en dergelijke
Repreesentant van deese provincie	1
Erfsecretaris	1
Secretaris	1
Schoolmeester	1
Vervangend schoolmeester tot Stiphout	1
Municipaliteyt	1
President municpaal en bouman	1
Bouwman en municipaal	1
Bakker en municipaal	1
Coopman en municipaal	1
Vorster alhier en collecteur der verponding en bede te St. Oedenrode	1
Bedeljager	1
Procureur	1
Commis collecteur	1
Geemploijeert geweest in de administratie van Limbourg	1
Weykmeester	1
Predicant van de gereformeerde gemeente	1
Collecteur van slands verponding etcetera te Schijndel	1
Pastoor der Roomse gemeente en landdeken	1
Pastoors knegt	1
Capellaan	1
Chirurgyn en vroedmeester	1
Medicine doctor	1
Dorpsbode	1
Bode na Eijnthoven	1
Hovenier	1
Landbouw
Bouman	300
Boumansknegt	71
Boumans zoon	66
Schaapsherder	1
Voedsel
Molenaar	1
Molenaarsknegt	1
Olijslager en bouman	1
Olyslager	1
Bakker	8
Bakkersknegt	2
Bakker en bouman	1
Brouwer	3
Brouwers gast	1
Textiel
Kleermaker	16
Kleermakersknegt	3
Kleermaker en koopman	1
Blauw verwer	4
Wolspinder	1
Breijder	1
Wever	4
Linneblijker	1
Hoedemaker	2
Hoedemakers knegt	1
Touwslager	1
Hout
Wieldraijer	3
Reijvemaker	1
Kuijper	3
Kuypers zoon	1
Timmerman	5
Timmermans knegt	2
Timmerman en rademaker	1
Beesemmaker	1
Klompmaker	22
Klompmakers knegt	3
Metaal
Smit	3
Smit en bouman	1
Smitsknegt	1
Koperslager	2
Leer
Schoenmaker	17
Schoenmaker en looijer	1
Schoenmakersknegt	3
Zadelmaker	2
Zadelmakersknegt	1
Diensten
Bouman en herbergier	1
Tapper	1
Metselaar	3
Arbeijder	34
Huijsknegt	1
Dekker	2
Dekker en arbeijder	2
Handel
Coopman	10
Boter coopman	2
Hoenderkramer	1
Coopman en bouman	3
Coopman, bouman, bakker en winkelier	1
Gepensioneerden, renteniers en kostgangers
Boumans knegt en gepensioneers soldaat van de republicq	1
Rentenier	12
Kostganger	3
Gepensioneerd soldaat	1

In 1806 dienden ambachtslieden en handelaren een eed af te leggen op hun nering, waarna ze tegen betaling een patent kregen. In de tweede kolom zijn het aantal verleende patenten gegeven. In de derde kolom is een toelichting gegeven en een vergelijking gemaakt met vroegere perioden.

Ambachtslieden en handelaren:	Aantal patenten in 1806:	Toelichting:
Winkeliers	20	Winkeliers worden niet als een aparte beroepgroep vermeld onder degenen die in de late middeleeuwen gegoed waren in Veghel. Toch zullen ze er al geweest zijn. Mogelijk was een winkel vaak gecombineerd met een ander beroep. In de lijst van beroepen in 1797 wordt maar één keer 'winkelier' vermeldt en dan als combinatieberoep: 'coopman, bouman, bakker en winkelier'.
Kooplieden	12	In de late middeleeuwen worden enkele 'kramers' vermeldt, ook was er toen al handel in hop, o.a. naar het tegenwoordige Duitsland en België. In de 17de en 18de eeuw was boter het belangrijkste handelsproduct, dat met ander waren onder andere naar Holland werd gebracht. In de zeventiende eeuw worden ook handelaren in vee vemeld. Aan de kooplieden is een apart opstel gewijd.
Kleermakers en naaisters	12	Zij worden al in de Late Middeleeuwen in Veghel genoemd.
Bakkers	10	Zij worden al in de late middeleeuwen in Veghel genoemd. Veel huizen hadden bakovens, veel mensen bakten ook hun eigen brood. Op de net-versie van de eerste topografische kaarten, opgenomen ca 1840, staat onderaan een tabel. Die vermeldt voor Veghel: 322 boerderijen-met-schuren (een boerderij-zonder-schuur bleef ongeteld) en 209 bakovens
Slachter	8	Deze worden in de late middeleeuwen in Veghel nog niet genoemd, en ookm in 177 gaf niemand als beroep 'slachter' op. Mogelijk slachtten de boeren hun eigen varkens, of was het een deeltijdbaan (vooral in de herfst) van iemand die ook een ander beroep had, bijvoorbeeld boer of dakdekker. In 1712 en 1718 worden er in Veghel 8 slachters genoemd en in 1720 waren er 12.
Timmerlieden	6	Zij worden al in de late middeleeuwen in Veghel genoemd.
Klompenmakers	5	Er was in de late middeleeuwen een klompenmaker gegoed in Veghel, maar het is onzeker of hij er ook zijn beroep uitoefende. Deze beroepsgroep is dus na de middeleeuwen toegenomen. Dit klopt met wat er bekend is over de geschiedenis van de klompen. De oudst bekende klomp uit Nederland dateert uit 1230. De houten sandalen werden in de middeleeuwen vervangen voor een makkelijker, handiger en steviger schoen om het contact met de modderige straten tot een minimum terug te brengen. De klomp werd in de vijftiende eeuw erg populair, toen ontdekte men dat de klomp ook uit één stuk hout gemaakt kon worden. In 1797 gaven 22 mannen als beroep klompenmaker op.
Vleeshouwers en spekslagers	5	Deze worden in de late middeleeuwen in Veghel nog niet genoemd en ook in 1797 gaf niemand dat beroep op. Vleeshouwers worden wel relatief vaak (6 x) genoemd in het cijnsboek van de hertog van 1340. Het kan dus zijn dat er in Veghel toen toch een vleeshouwwer geweest is, die toevalling niet in het Bosch Protocol terecht gekomen is. In 1806 werden 5 patenten aan vleeshouwers gegeven.
Smeden	4	Zij worden al in de Late Middeleeuwen in Veghel genoemd. Goessen Lonis die Smit wordt vermeld op 5-5-1582 (Straat nrs. 1+2). Tot deze beroepsgroep hoorden ook de hoefsmeden. Op 21-12-1724 worden in Veghel Hendrik van Duuren, Jan Sijmonsen en Willem Peeters, meesters hoefsmeden genoemd. Voor de inverntarisatie van het smidsgereedschap nagelaten door Gerit Willem van Santvoort op1 5-5-1721, zie R97, fol. 306.
Kuipers	4	Zij worden al in de late middeleeuwen in Veghel genoemd. Op 21-12-1724 wordt Claes Donkers, meester kuiper, vermeld.
Tappers	4	In 1680 werden er in Veghel 18 tappers opgegeven en In 1791 21, waarvan er in 1806 maar 6 een patent aangevraagd hebben. Er zijn in de late middeleeuwen geen vermeldingen van deze beroepsgroep gevonden in Veghel, maar ongetwijfeld waren er al wel tappers en herbergiers, ook in 1797 werd dat beroep maar één keer opgegeven. Mogelijk was het veelal een nevenberoep.
Wevers	4	Zij worden al in de late middeleeuwen in Veghel genoemd.
Looier s	3	Er was wel een looier gegoed in Veghel in de Late Middeleeuwen, maar het is onzeker of hij er ook zijn beroep uitoefende. Op 14-9-1808 worden als Veghelse looiers genoemd: Van den Bosch, Voesten, Merkelenbach en Klydermans.
Wieldraaiers	3	Het woordenboek geeft als betekenis stoeldraaier, identiek met het al in de late middeleeuwen in Veghel genoemde writer
Schoenmakers	3	Zij worden al in de late middeleeuwen in Veghel genoemd.
Herbergier	2	In 1791 worden 21 tappers en herbergiers opgegeven, waarvan er in 1806 maar 6 een patent aangevraagd hebben. Er zijn geen vermeldingen van deze beroepsgroep gevonden in Veghel, maar ongetwijfeld waren er al wel tappers en herbergiers. Mogelijk vaak als nevenberoep.
Bierbrouwer	2	In de late middeleeuwen waren er ongeveer 8 brouwerijen in Veghel. Dat aantal liep tijdens de Tachtigjarige Oorlog terug. Aan de brouwerijen is een apart opstel gewijd.
Olieslager	2	Een olieslager exploiteerde een oliemolen. In Veghel werden deze aangedreven door paarden. Rond 1343 werd een oliemolen bij het Ketelwiel opgericht. De oliemolen op het Hoogeinde bestond ook al in de late middeleeuwen. Olieslagers worden al in de late middeleeuwen in Veghel genoemd.
Molenaar	1	De eerste windkorenmolen in Veghel dateert uit de eerste helft van de veertiende eeuw. Op de grens van Veghel bevonden zich twee oudere molens: de windmolen van de Coevering en de watermolen op Kilsdonck. In de late middeleeuwen worden Veghelse molenaars genoemd.
Doctor in de medicynen	1	Wordt in Veghel al in de late middeleeuwen genoemd.
Chirurgijn	1	Wordt in Veghel al in de late middeleeuwen genoemd.
Ketelbuter	1	Ketelaars worden al in de late middeleeuwen in Veghel genoemd.
Koperslager	1	Nog niet vermeld in in de late middeleeuwen in Veghel.
Knopenmaker	1	Nog niet vermeld in in de late middeleeuwen in Veghel.
Grutter	1	Een grutter was iemand die met een molen boekweit tot grutten vermaalde. Wordt nog niet vermeld in in de late middeleeuwen in Veghel.
Metselaar	1	In de late middeleeuwen was een metselaar gegoed in Veghel, maar het is twijfelachtig of hij er ook woonde. In 1806 werd er één patent aan een metselaar gegeven. Veel boerderijen waren nog gemaakt van vistelstek.
Raden- en karrenmaker	1	Wordt al in de late middeleeuwen in Veghel genoemd. Op 21-12-1724 wordt Claes Jansen, meester Raademaker vermeldt.
Haammaker	1	Een haammaker maakte paardentuig. Wordt nog niet vermeld in in de late middeleeuwen in Veghel. Waarschijnlijk identiek aan het in 1797 vermeldde beroep zadelmaker.
Ververij	1	In de late middeleeuwen was al een textielverver gegoed in Veghel, maar het is twijfelachtig dat hij er ook zijjn bedrijf uitoefende. Joost van de Ven staat in het patentenregister van 1806 geregistreerd als koopman, maar volgens een verklaring van 3-2-1800 was hij de zaterdag ervoor 'gekomen in syn agterhuijs, waer in hij syn handwerk off fabriek is exercerende, bestaande in verwerij van allerleij linnens en wollens'.

Knechten in 1806:	Aantal:
Kleermakersknecht	3
Molenaarsknechten	2
Bakkersknecht	2
Ketelboetersknecht	2
Smidsknecht	1
Schoenmakersknecht	1
Olieslagersknecht	1

In de late middeleeuwen worden in Veghel enkele beroep vermeld die na de middeleeuwen verdwenen zijn: klokkengieter, bontwerker, landmeter en visser. De namen bleven nog wel lang als familienamen voortbestaan. In de late middeleeuwen worden in Veghel ook nog schaapherders. Die zullen er in 1806 ook nog geweest zijn, maar daar hoefde men geen patent voor te aan te vragen. De dakdekkers waren er in 1806 ook nog. Bernard van Dam wijst er op dat dit beroep vaak gecombineerd was met dat van slachter.

Lijsten van slachters

Deze lijsten werden opgemaakt in verband met belasting.

Lijst van slachters in 1712:

- Henrick Aert Claessen

- Adriaen Jan Aerts van Schijndel

- Jan Peter Corsten en Jan Francen, tesamen

- Hoogard van Dieperbeek en Dirck van Eert

- Jan Francis Aert Goortz en Goort sijnen broeder

- Thonij Dirck Tijbos

- Peter Jans Verputten

- Sijmon van Orduijnen

Lijst van slachters in 1718:

- Henrick Aert Claessen

- Arien Aerts van Schijndel

- Jan Peter Corsten en Jan Francen

- Hoogard Melis van Dieperbeeck en Dirck Henrick Dirckx

- Goort Aert Goorts en Jan Francis Aert Goorts

- Thonij Dirck Tijbos

- Peter Jan Hanen

- Sijmon van Orduijnen

Lijst van slachters in 1720:

- Hoogert Melissen

- Daniel van Kilsdonck

- Jan Franssen

- Jan Peter Corsten

- Peter Verputten

- Hendrick Aert Classe

- De kinderen van Aert Jan Aerts

- Aert Hendrick van Eert

- Goort Aert Goorts

- Jan Fransis Aert Goorts

- Dierck Hendrick van Eert

- Nicolas van Hertum

Verklaringen van het dorpsbestuur tussen 1770 en 1808

Brief van de regenten Veghel van 8-11-1770.

- Staat te weeten dat binnen deesen plaatse geen fabricque sijn en dat onse ingesetenen niet anders dan van den landbouw sijn bestaande en eenige weijnig daar bij sijn doende haar handtwerk, soo van kuijpen, schoen- en kleermaken en eenige winkeliers.

Op 31-3-1791 hebben schepenen van Veghel geresolveert om vragen van de Leen en Tolkamer te beantwoorden. Eerste staet:

- De koophandel: den dorpe van Veghel ligt aan de riviere de Aa die in den wintertijd met schuijten en pleyten wanneer het water hoog is ende sluijsen ingestoten syn, waar door het water word opgehouden, vaarbaar is en soude den coophandel konnen werden gevacoreert en torff off klot komende uijt de Peel, graanen etcetera en die met minder costen als thans na de stad ’s Bosch vervoeren by alsdien men die rivier een geheel jaer kan bevaren, in koophandel is deese plaats tot nog toe niet bekend dan in boter en is een wekelykse geoctroijeerde botermarkt alhier.

- Het getal der brouwerijen en welke: sijn twee, een op de huijse Frisselstyn, toebehorende B. De Jong en de andere Jan Smits

- Fabricquen syn er geen

- De verdere neering en handleering der ingesetenen: bestaet in den ackerbouw en vee vockerij en werd hier vlas geteult waer door de ingesetenen veel spinnen en linne maken en die tot haar eygen gerief gebruyke en ook verkopen

- Het getal der tappers en herbergiers met der selver naamen beginnende met de voornaamsten en soo vervolgens:

o Maria Grootveld, weduwe Hendrik Gerbrandts

o Martinus van Heynsberge

o Hendrikus van den Bosch

o Jan van Zutphen

o De kinderen van Lambert van Bogaert

o De weduwe van Willem Otten

o Gerrit van Roij

o Johannis Snelders

o Willem Verwegen

o De weduwe van Peter van de Reyt

o Wouter Wagemans

o Jan Ketelaers

o Jan Raymakers

o Willem Heyermans

o Arnoldus Boudewyn Hellings

o Claas van Geffen

o Peter Vervoort

o Faas van de Reijt

o Joris de Bie

o Johannis Baltus van de Reyt

o De weduwe van Gerrit van de Leemput

Vergadering van het gemeentebestuur op 11-9-1805. Resolutie van de Raad van Finantie van 30-8-1805 no. 16, aanschrijving om binnen 14 dagen een aantal punten te beantwoorden aan de raad. Antwoord:

- Dat er geen branderijen of stokerijen, zoutketen of zeepziederijen zich binnen onze gemeente bevinden

Vergadering van het gemeentebestuur op 3-10-1805. Antwoord op vragen van de Raad van Financien van het departement Braband.

- Dat alhier een koornmolen is op welke voor desen gemeente alleen behalve soms voor eenige ingezetenen van Dinther welke wel oit tussen den eersten october en 16 maart eenig graan ter molen brengen, gemalen word. En dat op den Coeveringse molen die het recht heeft alhier met de molenkar te ryden ook graan voir deese gemeente gemalen word.

Vergadering van het gemeentebestuur op 29-1-1806. De vergadering besluit aan de raad van finantien op te geven de namen en qualiteyt van de personen die de eed hebben afgelegd en hun neering. Volgt een copie van de brief met de namen, zoals hiervoor, met de volgende namen. (De geel gearceerde namen ontbreken in de volgende tabel.

- Molenaar: Francis Mander, zijn kechten: Michiel van der Aa en Hendricus Heuvelmans

- Bakkers: Dirk van der Landen, Nicolaas Verbakel, Roelof van de Leemput, H. G. van der Landen, Melianus van Zandvoort, H. A. van Hoof, A. P. Dirkx

- Grutter: Johannes Antony van de Ven

- Brouwers: A. van den Broek, Johannes van de Laar

- Vleeshouwers en spekslager: Israël Nathan, G. van der Landen, A. G. Smits, A. Gerbrandts, W. Gerbrandts, Daniel Ketelaars

- Slagters: Lambert P. van de Ven, Leendert van Kilsdonk, Goort Vervoort, Hendrik Joost Vogels, Willem Antony Hurkmans, Johannes Antony Hurkmans

Fol. 56-58v, 13-3-1806 Patenten

Vergadering van het gemeentebestuur op 13-3-1806. Genommerd de ingekomen verzoekbilletten van patent, is besloten de verzoekte volgens de gedane verzoeken te patenteren.

No.	Naam	Gepatenteerd als	Op zegel van
1	Francis Manders	Korenmolenaar	20-0-0
2	Adrianus van den Broek	Bierbrouwer	12-0-0
3	Johannes van de Laar	Bierbrouwer	12-0-0
4	Rogier en Hendrik van de Wiel	Olieslager	10-0-0
5	Piet van den Boer	Olieslager	10-0-0
6	D. van der Landen	Bakker	4-0-0
7	N. Verbakel	Bakker etcetera	4-0-0
8	P. van Liempt	Bakker etcetera	4-0-0
9	H. van der Landen	Bakker	4-0-0
10	De weduwe A. van Eerd	Bakker etcetera	4-0-0
11	M. van Zandvoord	Roggenbrood bakker	3-0-0
12	H. van Hoof	Roggenbrood bakker	3-0-0
13	Antony P. Dirks	Roggenbrood bakker	3-0-0
14	H. Verhoeven	Roggenbrood bakker etcetera	4-0-0
15	Israël Nathan	Vleesch houwer en spekslager	3-0-0
16	A. G. Smits	Vleesch houwer en spekslager	3-0-0
17	Daniel Ketelaars	Vleesch houwer en spekslager	3-0-0
18	W. F. Colen	Doctor in de medicynen	4-0-0
19	A. Schippers	Chirurgijn en vroedmeester	3-0-0
20	A. D. van Doorn	Winkelier etcetera	5-0-0
21	P. Moors	Winkelier etcetera	5-0-0
22	Peter van de Laar	Winkelier	1-0-0
23	Lambert van Kessel	Winkelier	1-0-0
24	MatysTysse van den Tillar	Winkelier	1-0-0
25	Wouter Wagemans	Winkelier etcetera	1-10-0
26	Hendricus van Lieshout	Winkelier etcetera	1-0-0
27	Hendrik J. van de Ven	Winkelier etcetera	1-0-0
28	A. A. van den Heuvel	Winkelier	1-0-0
29	H. van Beers	Winkelierster	1-0-0
30	Godefrius Frankevoort	Winkelier etcetera	1-10-0
31	L. van Buel	Winkelier	1-10-0
32	Johannes Bouwen	Winkelier	1-0-0
33	J, van der Sanden	Winkelier	1-0-0
34	H. van Gestel	Winkelier	1-10-0
35	J. van der Mortel	Winkelier etcetera	1-10-0
36	J. van de Tillair	Winkelier etcetera	1-10-0
37	L. Verbruggen	Koopman etcetera	1-10-0
38	J. A. Smits	Koopman etcetera	1-10-0
39	J. Winters	Ketelbuter	1-10-0
40	M. van Valderen	Koopman etcetera	1-10-0
41	J. L. van Hoof	Winkelier etcetera	1-10-0
42	G. de Jongh	Koperslager enzovoorts	1-10-0
43	Frans Vervoort	Knopenmaker etcetera	1-10-0
44	P. Wolweber	Kledermaker enzovoorts	1-10-0
45	Joost van de Ven	Koopman	4-0-0
46	G. van de Ven	Koopman	4-0-0
47	J. Oppers	Koopman enzovoorts	1-10-0
48	G. van Roy	Koopman	1-10-0
49	A. D. van Doorn	Koopman	1-10-0
50	J. D. van Doorn	Koopman	1-10-0
51	A. A. van de Heuvel	Koopman	1-10-0
52	J. van den Berg	Koopman	1-10-0
53	Ar. Donkers	Koopman	1-10-0
54	Johannes Antony van de Ven	Grutter	1-0-0
55	L. van de Aa	Timmerman etcetera	1-10-0
56	Willem Verwegen	Metselaar, herbergier	1-10-0
57	G. Merkelenbach	Looyer enzovoorts	1-10-0
58	P. Klydermans	Looyer enzovoorts	1-10-0
59	L. van den Bossch	Looyer enzovoorts	1-10-0
60	L. Heyermans	Bier tapper, jenever schenker	1-10-0
61	Johannes Snelders	Wieldrayer enzovoorts	1-10-0
62	P. van Hoof	Winkelier enzovoorts	1-10-0
63	Jan Johannes van Zutphen	Logement enzovoorts	1-10-0
64	Theodora Gerbrandts	Herbergierster en kolfbaan houdster	3-0-0
65	M. A. van Berkel	Biertapper enzovoorts	1-10-0
66	C. Pollands	Biertapper enzovoorts	1-10-0
67	L. van de Ryt	Biertapper enzovoorts	1-10-0
68	J. J. Donkers	Smitsbaas enzovoorts	1-10-0
69	J. L. Van Deurn	Smitsbaas	1-10-0
70	J. J. Verbruggen	Smitsbaas	1-10-0
71	P. J. Klerks	Smitsbaas	1-10-0
72	W. Verbruggen	Timmerman enzovoorts	1-10-0
73	L. N. van Gerwen	Timmerman enzovoorts	1-10-0
74	H. Nouwens	Timmerman	1-10-0
75	A. J. Aards	Timmerman	1-10-0
76	H. Snelders	Timmerman	1-10-0
77	J. Trimbosch	Rader en karren maker	1-10-0
78	L. van Valderen	Kuyper	1-10-0
79	J. van Doorn	Kuyper	1-10-0
80	M. Callars	Kuyper	1-10-0
81	Johannis Vebeek	Kuyper	1-10-0
82	J. Smits	Wieldraayer enzovoorts	1-10-0
83	J. van de Tillaar	Wieldraayer enzovoorts	1-10-0
84	J. Wagemans	Klompmaker	1-10-0
85	P. van Kasteren	Klompmaker	1-10-0
86	H. J. van de Ven	Klompmaker enzovoortss	1-10-0
87	A. J. Boermans	Klompmaker	1-10-0
88	J. A. van Hoof	Klompmaker	1-10-0
89	C. Welten	Haammaker enzovoorts	1-10-0
90	R. Coenen	Schoenmaker	1-10-0
91	J. Cranen	Schoenmaker	1-10-0
92	J. van Heesch	Schoenmaker	1-10-0
93	A. Hofmans	Kleermaker enzovoorts	1-10-0
94	C. Ulle	Kledermaker enzovooorts	1-10-0
95	L. Frankevoort	Kledermaker enzovooorts	1-10-0
96	A. P. Monen	Kledermaker enzovooorts	1-10-0
97	H. van der Meyden	Kledermaker enzovooorts	1-10-0
98	A. Staus	Kledermaker enzovooorts	1-10-0
99	T. Tische	Kledermaker	1-10-0
100	N. Piek	Kledermaker enzovoorts	1-10-0
101	J. Putsen	Kledermaker	1-10-0
102	G. Verhoeven	Slagter	0-8-0
103	Willem Antony Hurkmans	Slagter	0-8-0
104	Johannes Antony Hurkmans	Slagter	0-8-0
105	Leendert van Kilsdonk	Slagter	0-8-0
106	Hendrik Joost Vogels	Slagter	0-8-0
107	Goort Vervoort	Slagter en linnewever	0-8-0
108	J. A. van Aspert	Slagter enzovoorts	0-8-0
109	A. Van Roij	Bakkers knegt	0-8-0
110	H. van Roij	Bakkers knegt	0-8-0
111	A. Prinsen	Olieslagers knegt	0-8-0
112	L. van Heessel	Smits knegt	0-8-0
113	N. Winters	Ketelboeter en winkelraad koper knegt	0-8-0
114	J. Biens	Ut supra	0-8-0
115	S. Olijslagers	Metselaars knegt	0-8-0
116	A. F. Callars	Schoenmakers knegt	0-8-0
117	A. G. Comstant	Kledermakers knegt	0-8-0
118	M. Mendro	Kledermakers knegt	0-8-0
119	G. van de Leest	Kledermakers knegt	0-8-0
120	H. van den Tillaart	Naaister	0-8-0
121	P. van Lieshout	Naaijvrouw	0-8-0
122	A. Van den Bogaard	Wever	0-8-0
123	A. J. Schepers	Wever	0-8-0
124	P. J. Heesackers	Wever	0-8-0
125	M. Heyermans	Wever	0-8-0
126	P. Raaymakers	Winkelier in spek	1-0-0

Vergadering van het gemeentebestuur op 14-9-1808. Ontvangen een dispositie van de landdrost met een vast te leggen lijst van fabrikanten en trafikanten binnen deze gemeente. Antwoord:

- De korenwindmolen, Francis Manders

- De 2 olyslagers: Piet van den Boer en Rogier van de Wiel

- De 2 bier en wynbrouwers, Smits en van de Laar

- De looyers, Van den Bosch, Voesten, Merkelenbach en Klydermans

Staat der fabrieken binnen Veghel, 27-10-1808

Benaming der fabriken en trafiken	Koren molen
Getal	1
Voorige staat	Door het bepalen van ’t maalloon in geld verergerd 1 knegt
Tegenwoordige staat	Door het invoeren der belasting op het gemaal voort gemaal reel verminderd, 2 knegts
Middelen tot herstel of aanmoediging	Met afschaffen van de belasting op het gemaal en het invoeren van het maalloon in koorn zo als voorheen
Aanmerkingen	Het bepalen van ’t maalloon in geld behoorde na ons inzien niet veranderd of afgeschaft te worden.

Benaming der fabriken en trafiken	Paarde oliemolens
Getal	2
Voorige staat	Meerder te slaan dan tegenwoordig, ieder 4 knegten
Tegenwoordige staat	Minder olie te slaan dan te vooren door het oprigten van meerdere molens in den omtrek dezer gemeente
Middelen tot herstel of aanmoediging	Het vermindere van patent en afschaffing van de belasting op de paarde der traficante en het niet te veel oprigten van olijmolens
Aanmerkingen	De olyslagen binnen deze gemeente zyn maar alleen ten gerieve van particuliere welke alhier hun zaad zelvs teelen Het veelvoudig oprigten van olijmolens welke alleen voor gerief van particulier dienen word ook als schadelijk beschouwd.

Benaming der fabriken en trafiken	Loijeryen
Getal	4
Voorige staat	Ieder fabrikant had te voren niet minder dan twee knegts
Tegenwoordige staat	Ieder fabrikant heeft nu maar een knegt en dus ook veel minder debiet
Middelen tot herstel of aanmoediging	Het beletten van invoer van lederen gemaakte schoen en gareel werk en het beletten van den uitvoer van runder huiden
Aanmerkingen	-

Benaming der fabriken en trafiken

Bier en azijn brouwerijen

Getal

Voorige staat

Geen knegts door de duurte van granen en hop te vorens beter dan nu

Tegenwoordige staat

Om deze beide redens neven gemeld de brouwerije en ’t te veel oprigten derzelve nu minder als weleer

Middelen tot herstel of aanmoediging

Het inkomen van graanen van buitenlands en het geheel vernietigen van de granen.

Aanmerkingen

Door het minvermogen der ingezetenen wort minder bier geconsumeerd dan voorheen

Volgens Van der Aa in zijn 'Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden' bestonden in 1848 in Veghel

- 1 katoendrukkerij

- 4 looierijen

- 2 ros-oliemolens

- 2 brouwerijen

- 2 korenmolens

- 14 linnenweverijen