De huisnummers

Martien van Asseldonk

20 december 2014

Deze gegevens mogen gebruikt worden onder verwijzing naar: Martien van Asseldonk, www.oudzijtaart.nl

De oudste aanwijzing voor huisnummers in veghel komt uit de dorpsrekening van 1798:

-        Volgens ordonantie en quitantie betaalt aan Jan van Beers, meester verwer, voort verwen van  de nommers op alle de huijsen met leverantie van olij en verff tot hetselve 23-6-0

Dorpsrekening 1806:

-        Betaalt voor ’t nummeren der gebouwen 13-7-0

Vergadering van het gemeentebestuur op 31-12-1808:

-        Gelezen een brief van de commissaris tot het werk der verponding over het arrondissement St. Oedenrode van 28-12-1808, daar by inzendende eene lyst van de oude en nieuwe nummers der gebouwen dezer gemeente, met aanschrijving om volgens gemelde lyst een nieuwe nummering in olie verw van alle de gebouwen dezer gemeente te laten doen, en wel zodanig dat op dezelve in plaats der oude de nieuwe nummers worden gesteld, als mede dat op de ledige erve het nieuwe nummer op een paal alwaar het gebouw voorheen gestaan heeft 5 voeten boven de grond behoorde gesteld te worden. Is door het gemeente bestuur goed gevonden dit zo op kosten van de gemeente te doen.

Vermoedelijk zijn dit de nummers die vermeld worden in de lijsen van de personele omslag van 1806 en 1808 en den lijst van letters en nummers van huizen en gebouwen met de namen van de eigenaren uit 1808.

De volgende bewaard gebleven huisnummering dateert van 1846. Van 1846 tot 1910 was er één doorlopende huisnummering voor heel Veghel. Een nieuw huis dat gebouwd werd tussen bijvoorbeeld huisnummer 721 en 722 kreeg huisnummer 721a. In 1849 en 1862 werden de bewoners opnieuw opgenomen, zonder dat de huizen hernummerd werden. Vanaf 1870 werd er elke 6 tot 12 jaar hernummerd. Dan verdwenen alle 'a' nummers en werd er weer een nieuwe reeks huisnummers bestaand uit hele getallen zonder 'a'-aanhangsel gemaakt. Uit de bewaard gebleven instructies voor de hernummering van 1881 blijkt dat men naast die doorlopende reeks huisnummers ook een indeling in gehuchten kende. Als men de hernummeringen op een kaart weergeeft dan blijkt dat men de oude nummervolgorde respecteerde, en dat men de nieuwe huizen zo logisch mogelijk probeerde in te passen.

In 1910 ontstond een nieuw systeem van huisnummering. Voortaan werd in elk gehucht met een letter van het alfabet en huisnummer 1 begonnen; Zijtaart kreeg 'G'-nummers. Ook ontstond er toen een nieuwe route voor de huisnummers. Gedurende de laatste ronde van dit systeem rond 1945 kregen de huizen in Zijtaart het 'A'-nummer, dat veel mensen zich nu nog herinneren.

In 1963 en 1967 kregen alle Zijtaartse straten waaraan huizen stonden een straatnaam en kregen alle huizen een nieuw adres, bestaande uit die straatnaam en een huisnummer. Op enkele plaatsen zijn later huizen hernummerd, maar de meeste van de adressen uit 1963 en 1967 bestaan nu nog. Ook vóór 1963-1967 bestonden er al straatnamen, zo is de Valstraat een heel oude naam. De straat door het centrum van Zijtaart werd rond 1950 wel de Dorpsstraat, de Kerkstraat en ook wel de Hoofdstraat genoemd. Een 'officiele naam' was er nog niet. In die tijd hadden de straten nog niets te maken met adressen. Pas in 1963 werden straatnamen en adressen met elkaar in verband gebracht. Zo stond het huis met adres Zondveld A 117 tot aan 1963 aan de Veghelse Dijk. Na 1963 stond het aan de Jekschotstraat en was het adres Jekschotstraat 20.