Straatlantaarns
Martien van
Asseldonk, 19 september 2014
Deze gegevens
mogen gebruikt worden onder verwijzing naar: Martien van Asseldonk,
www.oudzijtaart.nl
In het najaar van 1778 werden de eerste straatlantaarns in Veghel
neergezet. Op 15 oktober 1778 besloten de schepenen van Veghel :
vermits den quade weg die byna niet te gebruyken is om den winter in de
straat en om ongelukken voor te comen te stellen lantaarenpaale en
lantaarne daer op om die in den donkere nagte aan te steeken. Te weten:
Op de kaart zijn de plaatsen van de tien lantaarns aangegeven.
De schepenen besloten verder:
En tot het aansteken en schoonmaken van dien aan te stellen Gysbert
Smits, woonende alhier, met voorts schoonmaken van den brug, kerkhoff en
de geut neffen den muur en daar voor te genieten 12 gulden sjaars. Nog
te stellen palen tot wegwysers met de arme daar aan, sullende het hout
van de gemeentes weege werde gebruykt. En wert H. Gerbrandts,
preesident, gecommiteert om de lantaarnes te besorgen en de palen te
doen maken en stellen. En stellen verder heeren regenten een penaliteyt
van drye gulden af die geene die voorschreven lantarens komen te
beschadigen met breeke van glazen als andersints, en sullen de ouders
verpligt syn voor haare kinderen te betalen.
Uit de
dorpsrekening van 1778-1779:
-
Alsoo de wegh in de straet alhier by winterdag genoegsaem door de
meenigvuldige passasie onbruykbaer is, en hoe en op wat weyse gemaekt
altoos ’t selve is en diverse reyse de karren daer in vast bleyven
sitte, om die en redenen wanneer brandt en andere ongelukke mogte komen
te gebueren het ligt in den wintertyt nootsakelyk was, hebben heeren
regenten goedt gevonden en nodig geoordeelt eenige landttaernen in de
straet te doen stellen, en dus voor tien lantaerne lampen daer in verwe
van die volgens ordonantie en quitantie betaelt aen Johan Willem Sous,
meester koperslaeger, 60-10-0, daer onder een kleyn om aen te steke.
-
Betaelt volgens ordonantie en quitantie aen Jacobus Somers, timmerman,
voort maeken en setten van tien paelen tot voornoemde lantaerne de somme
van 15-12-0
De dorpsrekening
van 1779-1780:
-
Voor leverantie van verwe en arbeytsloon int verwe van de lantaern,
palen, leuning om de kerkhofsmuur voor de schoolhuysinge, put steyger
etc. samen tot 14-11-8
-
Voor geleverde olie tot het verwe van de lantaern paelen, leuningh om
den kerkhof, putsteyger, palen om den kerkhof en voor olie in de
lantaern lampen samen 19-8-6
De dorpsrekening
van 1780-1781:
-
Voort maken van glasen in de gemeentens landttaern
-
Volgens ordonantie en quitantie aen Peter Schey en anderen voor
leverantie van olie voor de lantaerne gebruykt, catoene daer toe en voor
een copere oliekan om olie in te doen, samen 16-0-8
De dorpsrekening
van 1781-1782:
-
Voor leverantie van olie, katoen etc. gebruykt in de gemeentens
lantaernen 21-17-6
De kosten voor
olie en katoen komen jaarlijks terug in de dorpsrekeningen. Ook moesten
er af en toe gebroken glazen vervangen worden. Gijsbert Smits, en later
zijn weduwe, krijgt jaarlijks 12 gulden 'voort
schoonmaken van de gemeentens brug, geut neve de kerkhof, lantaerne
vullen en aensteke'.
Op 3 augustus 1794 ontving de gemeente drie gulden voor 'drie oude
lantaarn palen'. Kennelijk waren er toen enkele vervangen.
|